خانه‌ی مستوفی ، یکی از آثار تاریخی برجای مانده در شهرستان شوشتر است که قدمت آن به دوران قاجار باز می‌گردد. این خانه‌ی تاریخی در بافت قدیمی شهرستان شوشتر و در کنار مسجد مستوفی واقع گردیده و به یکی از تجار سرشناس شوشتر به نام محمدعلی مستوفی تعلق دارد.
همسفر مارکوپولو در تور شوشتر باشید.
شوشتر که به پایتخت سازه‌های آبی جهان شهرت دارد، در استان خوزستان قرار دارد و تاریخ و تمدنی کهن را از آن خود کرده‌است. شوشتر بناهای تاریخی منحصربه فردی را از ادوار مختلف تاریخ همچون هخامنشی، اشکانی، ساسانی و … در خود جای داده که بازدید از هریک از آن‌ها لذت مخصوص به خود را دارد.
یکی از این آثار تاریخی منحصربه فرد خانه‌ی مستوفی است که در بافت قدیمی شهر قرار دارد و هرساله گردشگران بسیاری اعم از داخلی و خارجی را جذب خود می‌کند. از این رو اگر سفر به شوشتر را در برنامه‌ی خود دارید، بازدید از این خانه‌ی تاریخی را از یاد نبرید. برای آشنایی بیشتر با خانه‌ی مستوفی شوشتر در این مقاله همراه ما باشید.
مشخصات اولیه‌ی خانه‌ی مستوفی
خانه‌ی مستوفی متعلق به یکی از تاجران سرشناس شوشتر با نام محمدعلی مستوفی است که طبق سندهای موجود و نوع معماری بنا قدمت آن به اواخر دوران قاجار و به زمان حکومت مظفرالدین شاه قاجار باز می‌گردد.
خانه‌ی مستوفی با موقعیت منحصربه فردی که از آن خود کرده چشم اندازی بی‌نظیر به رود و پل بند شادروان دارد. این خانه‌ی تاریخی با تغییر کاربری خود در سال ۱۳۷۴ به اداره‌ی میراث فرهنگی شهرستان شوشتر و نهایتاً به طور همزمان به صورت موزه، رستوران و عکاس‌خانه و همچنین مرکز صنایع دستی تبدیل شده‌است.
موزه‌ی خانه‌ی مستوفی
موزه‌ی خانه‌ی مستوفی آثار قدیمی از دوران باستان تا دوران قاجار را در خود جای داده که در شبستان این خانه واقع شده‌است.
رستوران خانه‌ی مستوفی
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به منظور کسب درآمد، طبقه‌ی همکف این عمارت را به صورت رستورانی سنتی درآورده که چشم اندازی بی‌نظیر را از آن خود کرده‌است.
پایگاه اطلاع رسانی گردشگری یونسکو
مجموعه پردیس مستوفی شوشتر از طرف سازمان آموزشی و علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) به عنوان مرکز پایگاه اطلاع رسانی میراث فرهنگی و گردشگری شوشتر انتخاب شده‌است.
مشخصات معماری بنا
معمار خانه‌ی مستوفی حاج محمدتقی معمار است که در ساخت بنا به رود کارون توجهی خاص داشته‌است. این بنای تاریخی از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده‌است. اداره‌ی میراث فرهنگی در واقع بخش بیرونی بناست که شامل قسمتهای همچون هشتی، شاه نشین، اتاق‌هایی اطراف راهروهای ورودی، اتاق‌های پذیرایی و همچنین چشم اندازی زیبا به پل بند شادروان است.
نزدیکی این خانه به رود کارون کاملاً اقلیم این خانه و ویژگی‌های آن را منحصربه فرد کرده‌است. ورودی این بنا در ضلع جنوب غربی و ایوان بزرگ آن که از دوستون هشت ضلعی، دو نیم ستون و سه قوس گهواره ساخته شده در ضلع شرقی واقع گردیده‌است.
از جمله ویژگی‌های بی‌نظیر این بنا می‌توان به گچ‌بری‌های چشم نواز و بادگیرهایی زیبا اشاره کرد. این بنا سه بادگیر را که از زیر ایوان با یکدیگر در ارتباط هستند به خود اختصاص داده است. اما جالب است بدانید که چیزی که در نگاه اول چشم‌ها را مجذوب خود می‌کند آجرکاری بناست.
حیاط خانه‌ی مستوفی
حیاط مستطیل شکل بنا حوضی هشت ضلعی را در خود جای داده که حوضی به شکل دایره‌ای کوچکتر، در مرکز آن قرار دارد. سطح این قسمت از حوض بوسیله‌ی کلاه‌فرنگی زیبایی مستور شده و تزئینات رسمی‌بندی زیبایی در آن به کار رفته‌است.
ساباط‌ها و مصالح به کار رفته در بنا
زیرزمین بنا نیز به شکل مستطیل طراحی شده‌است. در قسمت شمال شرقی خانه‌ی مستوفی که به کوچه‌ای کم‌عرض راه دارد، ساباطی تعبیه گردیده که طول آن ۱۸ متر است. دیوارهای ساباط نیز با ۲۰ عدد طاق‌نما تزئین شده‌اند. معماران و باستان‌شناسان بر این اعتقادند که مصالح به کار رفته در این بنا در قسمتهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. به گونه‌ای مصالح استفاده شده در منزل و ساباط از خشت خام و در بخش‌های دیگر از آجر با ملات گل و گچ است.
اصول معماری به کاررفته در ساخت این بنا، تابستانی و زمستانی بودن آن را به خوبی نشان می‌دهد. از دیگر ویژگی‌های معماری خانه‌ی مستوفی می‌توان به یک صفه به ارتفاع ۹۰ سانتی‌متر و عرض ۸ متر در ضلع شمال غربی بنا که قسمتهای شمال شرقی جنوب‌غربی را به هم متصل می‌کند و همچنین یک ستون آجری شکل دایره‌ای که با طاق‌های آجری به هم مرتبط شده‌اند اشاره کرد.
شایان ذکر است که در تزئینات معماری این بنا خوون چینی و کاربندی آجری و ریگ فرش به کار رفته که زیبایی آن را صدچندان کرده‌است.
دسترسی به خانه‌ی مستوفی
برای رسیدن به این خانه کافی است که به میدان باطنی بروید. در سمت راست میدان باطنی شوشتر تابلویی برای رسیدن به خانه‌ی مستوفی به چشم می‌خورد که راهنمای مسیر شما خواهد بود. پس از طی مسیری در نزدیکی مسجد مستوفی خانه‌ی زیبای مستوفی مشاهده می‌گردد. در سردر ورودی بنا نیز برای کسب اطلاعات بیشتر سازمان میراث فرهنگی تابلویی در مورد زمان ساخت و شمار‌ه‌ی ثبت ملی آن نصب کرده‌است.
همسفر مارکوپولو در تور شوشتر باشید.
خانه‌ی مستوفی در ۱۴ اردیبهشت سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
