کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین که به نام‌های سرای سعدیه، سرای سعدالسلطنه، سرای سعادت و بازارچه سعدالسلطنه نیز مشهور است در واقع یکی از بزرگترین کاروانسراهای شهری جهان است.
کاروانسراها در گذشته محلی برای اتراق و استراحت کاروانیان بودند. از آنجایی‌که در ایران برخی از کاروانسراها در مسیر جاده ابریشم بودند ، بسیاری از بازرگانان در این منزل‌گاه‌ها اجناس خود را به مردم نیز عرضه می‌کردند، بدین ترتیب کاروانسراها در طول تاریخ کاربری بازار هم داشته اند.
پیشینه ی کاروانسرای سعدالسلطنه به دورهٔ قاجاریه باز می‌گردد. در مورد اهمیت آن باید گفت که کاروانسرای سعدالسطنه قزوین جز ۳۸ بنای منتخب میراث فرهنگی ایران است.
همسفر مارکوپولو در تورهای یکروزه ی قزوین باشید.
کاروانسرای سعدالسلطنه
کاروانسرای سعدالسلطنه در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه در مرکز شهر قدیمی قزوین ساخته شد. در واقع در آن دوره ی مبادلات تجاری ایران با ترکیه و روسیه زیاد شده بود و نیاز به ساخت بازارهای بیشتری حس می‌شد بنابراین محمد باقرخان سعدالسلطنه حاکم وقت قزوین دستور ساخت این بنا را داد.
محمد باقرخان سعدالسلطنه اصفهانی
او برای این کار زمینی به مساحت ۲٫۷ هکتار را در نظر گرفت و در آن حدود ۴۰۰ دکان و حجره ساخت. کار ساخت این کاروانسرا در سال ۱۳۱۲ هجری قمری به پایان رسید و مزیین به نام شخص حاکم ، سعدالسلطنه، به بهره‌برداری رسید.
این بنای تاریخی از معدود کاروانسراهای ایرانی ست که چندین و چند سرا، تیمچه، حمام عمومی، راسته، چهارسوق، شترخان، چایخانه و مسجد در آن ساخته شده‌اند.
این بازار سنتی سرپوشیده دارای تعداد زیادی سرای تودرتو و ۶ حیاط است. نام این حیاط‌ها سعدیه، نگارالسلطنه، سعدالسلطنه، قهرمانی، بهشتی و راسته وزیر است.
زیباترین بخش سرای سعدالسطنه بی‌شک گنبد بزرگ کاشیکاری واقع در چهارسوق آن است. این گنبد بزرگ با کاشکاری‌ها زیبا چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. این گنبد فاقد نورگیر است اما در اطراف آن چهار طرف چهارنیم‌گنبد ساخته شده تا به عنوان نورگیر فضا را روشن‌نمایند.
از رونق افتادن کاروانسرا
تا پیش از جنگ جهانی اول نبض اقتصادی و تجاری قزوین در این کاروانسرا می‌تپید، ولی پس از آن با توجه به تحولات سیاسی در روسیه، جریان مراودات اقتصادی ایران با روسیه نیز دچار تغییرات شد و در نهایت کاروانسرای سعدالسطنه نیز از این تحولات مصون نماد و به مرور به حالت نیمه فعال در آمد.
کم کم برخی از حجره‌ها و غرفه‌ها به صورت انبار و قسمتی از کاروانسرا به کارخانه آرد و کشمش و همچنین کارگاه‌های فرشبافی، چوب‌بری و تولید کفش تبدیل شد، به طوری‌که قزوینی‌ها این اواخر به آن «بازار چوب» نیز می‌گویند.
این اثر تاریخی در سال ۱۳۱۶ در زیرمجموعه بازار قزوین و در سال ۱۳۸۴ مستقلاً در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
